In beweging: mens en sport

Kunstenaars hebben zich altijd al wel uitgedaagd gevoeld om het fenomeen ‘beweging’ uit te beelden. Er was echter één kunstrichting die dit beeldaspect, mede onder invloed van de film die in die jaren pas was uitgevonden, geprobeerd heeft in zeer experimentele schilderijen vast te leggen: het futurisme. Daarvoor heeft fotograaf Muybridge al eerder fotografische experimenten gedaan om beweging van mens en dier te bestuderen.

‘Het vastleggen van beweging’: het is eigenlijk een ‘contradictio in terminis’. Fotograaf Eadward Muybridge en later ook de Futuristen, hebben echter voor buitengewoon interessant materiaal gezorgd waarmee je natuurlijk de leerlingen ook confronteert wanneer je hen een opdracht laat maken rondom het thema ‘beweging’. Zo’n opdracht heb ik bij de behandeling van het Futurisme al bij een van mijn eerste examengroepen (vanaf schooljaar 1984-1985) op het programma gezet, hen daarbij attenderend op dezelfde beeldaspecten als de futuristen gebruikten: herhaling, vervaging, ritme, vorm en houding, compositie, enz. Een drietal resultaten uit die tijd zie je hieronder:

Miklos de Rijk Raket afvurende straaljager

Ingrid Verwijst: Beweging

Peter Jochems: Flo-Jo

Ook in het tweede schoolonderzoek uit 1990 wat je hieronder ziet en is samengesteld door collega Arno Roks ging het om beweging. Daarbij mocht ook tekst gebruikt worden om het geluid te suggereren èn beeldend te accentueren door kleur en lettervorm zoals je ook wel eens in stripverhalen ziet. Zoals te zien is in een lesbrief van Arno uit 2017 blijft ook dit stripachtige aspect actueel èn in trek!

Beweging so 1

Beweging so2

Kleur mengen striptekst

Onderstaande werkstukken uit het schooljaar 2015-2016 met als thema ‘sport’, geschilderd door Havo 4 leerlingen van mijn collega Michiel Eikenaar laten zien dat ook de huidige leerlingen raad weten met dit beeldaspect en op allerlei beeldend manieren in de slag gegaan zijn met bewegende figuren en voorwerpen die soms van het papier af lijken te spatten.