Tijdens een opruimsessie op zolder kwam ik onlangs in een map mijn diploma’s en akten tegen waaronder die van MO tekenen A en B. Daarmee kwamen tevens herinneringen boven aan mijn tijd aan de Academie voor opleiding tot Tekenleraar, en realiseerde ik me hoe gek het tijdens de opleiding tekenen MO A eigenlijk met me gegaan is en hoe mijn ‘carrière’ als tekendocent toen aan een zijden draadje gehangen heeft.
Als kind ben ik al heel jong begonnen met tekenen (ik zal zo’n drie jaar geweest zijn) en het enige wat ik altijd geweten heb was dat ik daarin wilde verdergaan. Niet dat ik destijds op het Sint Janslyceum in Den Bosch zulke geweldige tekenlessen heb mogen genieten bij meneer Lurinks en meneer van de Ven, maar er was altijd wel een soort innerlijke drang om ernaar toe te werken om op de opleiding tot tekenleraar terecht te komen. Omdat het voor toelating tot de academie in Tilburg een vereiste was een middelbare school opleiding met goed gevolg voltooid te hebben, kwam ik in 1961 terecht op de gymnasium alpha afdeling van het Bossche St.Janslyceum om daar, na 7 jaar hard werken, met bloed, zweet en tranen het diploma te behalen: de weg lag open naar de academie! Zoals ik hier al eens eerder verteld heb was er geen toelatingsexamen, maar volstond een bevestigend antwoord op de vraag van adjunct-directeur Donders: ‘Sjaak tekende gij graag?’
In schooljaar 1968-1969 ging ik van start op de academie in Tilburg, samen met een clubje Bosschenaren dat eveneens dat jaar van start ging met daarin eveneens van het Sint-Janslyceum Guus Ong(die ik nog kende van de lagere school),Peter Venrooij, Anton Coppens (beiden ook al bekend van het St.Janslyceum) en Nies den Engelsen. Als ik voor mezelf spreek: ik wist eigenlijk van toeten noch blazen, eenmaal aangekomen op mijn gedroomde opleiding en heb het daarom eigenlijk tijdens de MO A opleiding best hard te halen gehad. Ik bleek eerst een heleboel te moeten afleren om daarna van de basis af weer allerlei nieuws te moeten gaan ontdekken. Dieptepunt kwam tijdens het tweede jaar waarin ik de aanzegging kreeg van de opleiding te verdwijnen omdat het geen zin zou hebben verder te gaan. Zie hieronder het eerste rijtje met de rampzalige cijfers van het 1e rapport/’ramport’ en de desbetreffende brief daarbij en de reactie van mijn vader erop, die er toe leidde dat ik toch mocht blijven en natuurlijk het eindrapport waarop ik een boel te hebben opgehaald en toch heel netjes naar het examenjaar mocht. Het feit dat we les kregen van kunstenaars die ongetwijfeld uitgebreid hun sporen behaald hadden op artistiek terrein, maar didactisch een stuk minder waren, zodat mijn klasgenoten en ik ons af en toe vertwijfeld afvroegen wat nou precies de bedoeling was van een opdracht, heeft er waarschijnlijk aan bijgedragen dat aanvankelijk mijn resultaten, niet best waren. Uiteindelijk ben ik met de hakken over de sloot geslaagd voor de MO A onderwijsbevoegdheid, maar het kwartje viel eigenlijk pas tijdens de daarop volgende MO B opleiding, de twee jaar daarna, waarover later meer.
Rapport
Rapport
Brief van de academie: Jansen exit?
Brief van mijn vader in reactie daarop
cijferlijst MO A, met de hakken…..
Akte MO A, maar het papiertje is binnen!
In die jaren vonden de lessen plaats in het gebouw van de Katholieke Leergangen in de Tivolistraat en in een hoeveelheid barakken (‘semipermanente noodgebouwen’) op het terrein daarvan. Inmiddels heeft daar de sloper zijn werk gedaan en staat daar thans het Interpoliscomplex. Hieronder wat sfeerbeelden (waarvan een aantal gemaakt door klasgenoot Nies den Engelsen) van het barakkencomplex en de lessen die daar gegeven werden. Ook werd er, weer of geen weer, buiten getekend in het centrum van Tilburg of in de dierentuin (in ons jargon ‘de apentuin’) die Tilburg toen nog had (zie mijn pas daarvoor hieronder!). Dat buitentekenen heb ik later samen met mijn leerlingen ook meerdere malen gedaan.
Jaren 60, Academie Tilburg
Jaren 60, Academie Tilburg
Jaren 60, Academie Tilburg
Jaren 60, Academie Tilburg
Aan het werk met Peter Venrooij en Lia Konings
Guus Ong in het stillevenlokaal
Johan Verwiel en Marjan Puntman aan het kleien
Studenten academie
Buitentekenen voor de Heikese Kerk
Over mijn schouder gefotografeerd aan de Schouwburgring
1961 Schetstekenen voor de Heikese kerk.
De Tilburgse dierentuin, apentuin
Mijn dierentuinpas 1
Mijn dierentuinpas 2
Ik heb tijdens deze opleiding les gehad van een aantal kunstenaars, waarvan, zoals gezegd, er een paar toch wel tekort schoten als het ging om duidelijkheid in hun opdrachten en ondersteuning en uitleg daarbij. Wellicht was het de bedoeling dat we het zelf maar moesten uitvlooien. Welnu, daar is men in geslaagd! Enige namen en beelden van wat zij maakten (klik op de desbetreffende naam!) vind je hieronder. Wellicht de bekendste van het gezelschap was de vader van de Bossche bolwoningen Dries Kreijkamp die zijn ideeën zelfs doorvoerde in zijn auto. In mijn tijd reed hij rond in een prototype van het onderstaand model, op een basis van een Renault 4. Wat was het fijn geweest als we in die tijd internet gehad hadden en hadden kunnen opzoeken waar onze docenten destijds mee bezig waren. Wellicht was alles dan allemaal sneller een stuk duidelijker geweest….
Bossche bolwoning van Dries Kreijkamp
Bossche bolwoningen van Dries Kreijkamp
Bolauto van Dries Kreijkamp op basis van een Talbot Matra Murena
Enkele namen van andere docenten uit die tijd, over wie ik iets online kon vinden: het vak 2-dimensionaal vormgeven/compositie hadden we van Reinald van Lamsweerde, 3-dimensionaal oftewel plastisch ruimtelijk vormen was in handen van Frans Verhaak (op zaterdagochtend!)en Dries Kreijkamp.(op woensdagmiddag). Jan Dijker en Ru van Rossum gaven les in Fantasie-uiting, Guido van de Griendt was docent stilleven ,Joop Liesker doceerde Figuur-kop.
