Omdat ik eigenlijk van huis uit meer tekenaar dan schilder ben,behoorden de lessen grafiek van Ru van Rossem op de academie in Tilburg tijdens mijn Mo B opleiding tot mijn favorieten. Logisch ook dat ik van de daar geleerde grafische technieken ook wat wilde doorgeven aan mijn leerlingen!
Omdat het werken met etszuren in een tekenlokaal zonder zuurkast wat lastig is moest ik me ‘behelpen’ met de droge naald ets. Een droge naald is een diepdruktechniek uit de prentkunst waarbij men, doorgaans door middel van fijne, staalharde etsnaalden, een tekening krast in een metalen plaat (meestal koper). Deze krassen geven tevens een braam, waartegen mede de inkt blijft hangen.
De afdrukken zijn altijd enigszins teer, ten gevolge van de eigenaardige structuur van de koperplaat (dunne, ondiepe lijnen, tere braam). Het aantal afdrukken kan dan ook slechts beperkt zijn (een stuk of drie, vier, daarna neemt de kwaliteit zeer snel af omdat door het drukken de braam steeds meer platgedrukt wordt. Ik liet mijn leerlingen niet werken op metalen platen maar op perspex waarvan we een flinke voorraad hadden dankzij de handelsgeest van collega handvaardigheid Willem Nagtzaam.
In perspex tekenen/krassen kostte minder kracht en energie dan werken in metaal, alleen was de braam na drie afdrukken volledig verdwenen. Zaak dus om vrij snel een goede afdruk te maken. De droge naald techniek werd in de bovenbouw beoefend. Na het tekenen wrijft men de plaat in met inkt. Daarna wordt de plaat afgeslagen: de inkt wordt voorzichtig verwijderd met gaas of met de handpalm tot er enkel in de groeven inkt blijft zitten. Vervolgens wordt de droge naald door middel van een rolpers afgedrukt op bevochtigd papier. Het water in het papier trekt de inkt aan, waardoor de gekraste tekening zich in spiegelbeeld aan het papier hecht. Hieronder een paar voorbeelden waarvan er twee met aquarelverf ingekleurd zijn.
Droge naald 1
Droge naald 2
Droge naald 3
Droge naald 4
Droge naald 5
Pentekening en droge naald 6
In de voorexamenklas (havo4) heb ik de opdracht ‘Een monster in Etten-Leur’ in de droge naald teechniek laten uitvoeren. Eventueel kon één van de prints ingekleurd worden met aquarelverf. Hieronder drie werkstukken waarin reusachtige monsters bekende plekken uit de alledaagse Etten-Leurse omgeving teisteren.
Een monster in Etten-Leur 1
Een monster in Etten-Leur 2
Een monster in Etten-Leur 3
Marjan van de Vrie, een van de beste leerlingen die ik ooit voor mijn neus heb gehad, heeft met zuur in de zuurkast van het scheikundelokaal onderstaande zuurets gemaakt als illustratie bij ‘Het proces’ van Franz Kafka. Omdat het scheikundelokaal nogal een eind van de tekenlokalen afligt is het bij deze prachtige uitzondering gebleven.
Zuurets van Marjan van de Vrie ‘Het Proces’ Franz Kafka
