Goed begonnen, half gewonnen: voor het eerst schilderen

We zijn er weer in dit nieuwe jaar met opdrachten, projecten, wedstrijden en nog veel meer uit mijn haast 40-jarige praktijkervaring als docent tekenen, Kunst, CKV 1,2, en 3, kunstgeschiedenis, kunstbeschouwing, media educatie of hoe het allemaal mag heten/geheten mag hebben!

Goed begonnen, half gewonnen betekent natuurlijk op de eerste plaats aan het begin van dit kakelverse nieuwe jaar:  Een heel mooi, gelukkig, creatief en vooral gezond 2014 gewenst! Mijn lieve echtgenote kreeg bovenstaande wens die ik hieronder laat zien, toegestuurd door een vriendin. Haar zoon, Remko van Reijsen, is de maker van dit moois. Hij is illustrator en bepaald geen onverdienstelijke zoals je ziet!

Maar nu ter zake: hoe zet je brugklassers aan het schilderen? Op gebied van motoriek en concentratie zijn er natuurlijk de nodige verschillen tussen de brugwuppen die voor het eerst penseel en kwast gaan hanteren.  Duidelijkheid over de werk- en hanteringswijze is essentieel en dat rustig en geconcentreerd werken meer oplevert dan snel afraffelen moet ook aan de diverse verstandjes gepeuterd worden.

Uiteraard beginnen pas met werken we na een uitgebreide instructies over het aanmaken van de verf (de dikte van drinkyoghurt), het netjes tussen de lijntjes penselen, het mengen van de kleuren en  de eerste beginselen van de kleurenleer van Itten met de eerste mengreeksen en kleurreeksen die er nu eenmaal éérst bij horen. Daarna leiden er natuurlijk meerdere wegen naar Rome. Drie daarvan laat ik hier zien!

‘Scheepjes op het meer’ is een schilderopdracht waarbij de leerlingen kunnen tonen wat ze bij die eerste mengoefeningen onder de knie gekregen hebben. Bovendien wordt hen duidelijk hoe behalve door groot-klein, overlapping en afsnijding d.m.v. kleurvervaging ruimte en diepte kan ontstaan! Ook het kleurverloop in de lucht waardoor er  ‘koepeling’  van de hemel ontstaat is een aspect wat later nog vaker van pas kan komen.  Verzadigd en onverzadigd, warme en koude kleuren, al deze beeldaspecten komen er ook nog aan te pas!

‘IJscoupe’ is een ander voorbeeld van een schilderopdracht waar brugpiepers leren hoe om te gaan met de verschillende beeldaspecten en kleureffecten zoals bij de ‘Scheepjes’ beschreven. Bovendien is deze opdracht wat vrijer, is het resultaat wat realistischer en leren de schattebouten hoe ze d.m.v. licht en schaduw vorm en volume kunnen suggereren. Collega Pieter de Jong heeft destijds deze opdracht ontwikkeld.

‘Luchtvervuiling’ is een opdracht die je in een vorige aflevering van dit blog al voorbij hebt kunnen zien komen. Het contrast in de hanteringswijze is hier opvallend: de strakke vormen met penseel beneden, de grove toetsen en vegen in de lucht aan de bovenkant, geschilderd met Lyonse kwasten van verschillende breedte.