Vandaag, 15 oktober, las ik dit stukje van Volkskrantjournalist Aleid Truijens in mijn lijfblad van vandaag. Verder commentaar van mijn kant totaal overbodig: helemaal mee eens, niks meer aan doen, gewoon zo laten!
ALEID TRUIJENS − 15/10/12, 00:00
Marja van Bijsterveldt (OCW) wil het vak Culturele Kunstzinnige Vorming op havo en vwo afschaffen. Het verdwijnt uit het eindexamenpakket. Weg met dat pretvak. Rekenen, wiskunde, Nederlands en Engels, daar gaat het om. Dat zijn de nuttige vakken.
Minister Van Bijsterveldt, die was toch demissionair? Lid van een ineengestort kabinet dat gefaald heeft en nu geen andere taak heeft dan zich schamen en op de winkel passen. Maar de opperschooljuf schaft nog even lekker een vak af. 1.500 vakdocenten dreigen hierdoor hun baan te verliezen. Ze krijgen een sneer na: hun vak stelde toch weinig anders voor dan leerlingen verslagjes van museum- en theaterbezoek in mapjes laten stoppen. ‘Gemakzuchtig’, vond ze.
Nee, de bijna-ex-minister vindt kunstonderwijs niet onbelangrijk. Sterker, ze is er dol op. Héél mooi en zinvol. Ze pakt scholen het geld ervoor af, maar die moeten wel culturele vorming blijven geven. Naast die vermeerderde aandacht voor taal en rekenen natuurlijk; gratis en beter. Het hypocriete woord ‘kans’ valt nog net niet, zoals eerder bij langdurig zieken die van dit kabinet voortaan zichzelf moesten wassen en de psychiatrische patiënten die hun eigen probleempjes moesten uitvogelen. Of toch, hier lees ik het: de afschaffing van CKV geeft ‘een kwaliteitsimpuls’.
Beter taalonderwijs, iedereen op een aanvaardbaar niveau rekenen en wiskunde bijbrengen – daar kun je moeilijk tegen zijn. Maar het is een misverstand dat, als je een vak van enkele uurtjes per week afschaft, leerlingen als bij toverslag beter gaan presteren in andere vakken. Een paar jaar geleden werd op veel roc’s het vak Nederlands afgeschaft. ‘Alles’ was immers taal, ook de recepten bij koken en de telefoontjes van de loodgieter. Die taaldocenten konden wel weg. De gevolgen waren desastreus: veel mbo’ers bleken niet in staat hun lesmateriaal te lezen en een simpel mailtje te schrijven. De opleidingen zijn haastig teruggekomen van hun dwaling, maar het repareren kost meer energie en geld dan de afschaffing ooit heeft opgeleverd. Een vak dat ‘overal’ aan de orde komt, blijft nergens.
Kinderen gaan niet beter spellen als je ze niks over kunst vertelt. Spelling is een enorm probleem, tot hogescholen en universiteiten aan toe, die wanhopig spellingcursussen aan eerstejaars geven. Leraren op havo/vwo krijgen kinderen in de brugklas die, ook als ze torenhoge cito-scores hebben, ‘me vader’ en ‘ik kogt’ schrijven. Ze hebben op de basisschool niet leren spellen, hun leerkrachten leerden het op de pabo ook niet. De gevolgen merk je generaties lang.
Je kunt mij niet wijsmaken dat een leerling die iets moeilijks gaat studeren als technische bedrijfskunde of future planet-studies, niet in staat is de raadselen van het kofschip en de stam + t in een paar middagen te doorgronden. Ze gaan pas beter spellen als je die harde eis stelt, spelling op de cito-toets en bij de eindexamens zwaar laat meetellen, en een voldoende voor spelling een voorwaarde is om naar een hogere klas te gaan. Dan gaat iedereen het serieus nemen.
Wie CKV afschaft geeft een signaal: kunst nemen we niet serieus. Door kunst te marginaliseren en je er als overheid vanaf te wenden, laat je haar over aan de snobs en dwepers, én aan de hoon van de massa. Dan wordt kunst vanzelf een nuffige hobby voor de ‘grachtengordel’ en de financiële elite die het enorm chic vindt om op kunstveilingen rond te hangen en één echte kunstenaar in de vriendenkring te hebben, liefst een arme.
Kunst is niet heilig, diep en chic. Ze is ook smerig, pijnlijk, woest en spottend. Kunst is anders kijken naar de wereld, waardoor je nog eens wat opmerkt. Ze stelt je in staat meer dan één leven te leven.
Onderwijs is bedoeld om kinderen te leren nadenken over de wereld waarin ze leven. Zonder culturele vorming gaat dat niet. Door leerlingen te leren berekeningen en verslagjes te maken en presentaties te houden, net als later op kantoor, kweek je op maat geknede werknemers. Verbeeldingskracht is niet vereist.
Veel kinderen hebben maar één kans om in aanraking te komen met andere manieren van denken, voelen en verzinnen dan ze thuis gewend zijn: op school. Daar komen misschien de ontwerpers, architecten en schrijvers van de toekomst uit voort. Maar dat niet alleen. Bewijzen kan ik het niet, maar inspirerend kunstonderwijs baart ook psychologen, leraren, journalisten en bedrijfskundigen die buiten de aangeleerde modellen durven te denken.
Het is van een droevige armoeiigheid om onderwijs te beperken tot strikte utiliteit.
Wie zijn protest tegen deze domme zet van Van Bijsterveldt kwijt wil, mag hier reageren:
