Alweer een tijdje geleden kreeg ik van mijn oud-leerling Peggy Winde een hoeveelheid tekenwerk opgestuurd uit haar tijd op de KSE (1987-1993). Tot mijn blijdschap zat daar ook een werkstuk tussen van een opdracht uit de tweede klas waarmee ik in die jaren steevast van start ging, en waarvan in mijn archief helaas,helaas, niets meer aanwezig was.Dankzij het werk van Peggy uit 1988, plus nog wat plaatjes die ik online vond, is het nu mogelijk deze opdracht hier te laten zien. Wellicht dat collega’s er hun voordeel mee kunnen doen, al die jaren hebben mijn leerlingen er in ieder geval met plezier aan gewerkt!
Om leerlingen, na het aanleren van de diverse basistechnieken in de brugklas, gestructureerd, onderzoekend, procesmatig en studieus te leren werken besteedde ik de gehele eerste periode in de tweede klassen Havo en Vwo aan een opdrachtencyclus die bestond uit een aantal deelopdrachtjes en een eindwerkstuk: ‘Ik op een onbewoond eiland’. Bedoeling was dat je vanuit je eigen standpunt over het strand van het eiland heen keek. Daarbij diende je ‘een stukje van jezelf’ te laten zien. (Gelukkig!) ben je je daar niet steeds van bewust, maar delen van je eigen lijf zijn eigenlijk zo goed als continu in beeld.
Om te laten zien dat e.e.a. vanuit het eigen standpunt bekeken wordt moet je dus een stuk van je eigen benen/voeten/knieën/armen of handen laten zien. Met je digitale (telefoon)camera is zoiets thans makkelijk te laten zien, kijk maar naar de plaatjes hieronder, maar in de vorige eeuw moesten leerlingen daar al kijkend en studerend al tekenend achter zien te komen.
Stukje van jezelf: voeten
Stukje van jezelf: voeten
Stukje van jezelf: voeten
Peggy’s hand
Studieblad handen
Studieblad handen
Tijdens het maken van deze studies van ‘stukjes van jezelf’ moest er thuis gezocht worden naar beeldmateriaal. Bij gebrek aan internet moesten er dus tijdschriften,foto albums,folders of vakantiefoto’s nageplozen worden op zoek naar stranden, zee, blauwe luchten en palmbomen. Ook moest je plaatjes verzamelen van een drietal spullen die je persé mee wilde nemen naar het eiland. Deze plaatjes dienden in je tekenschrift of op losse vellen geplakt, gebruikt te worden als voorbeeld om na te tekenen. Tegenwoordig zouden we zeggen: maak een moodboard.
Voorbeeld moodboard
Voorbeeld moodboard
Voorbeeld moodboard
Wat in deze opdracht ook belangrijk is: laten zien d.m.v. kleur en textuur dat je te maken hebt met verschillende materialen in je werkstuk. Water is een andere substantie als zand, je huid ziet er anders uit dan de stam van een palmboom. Laat m.b.v. het tekenmateriaal uit je tekendoos ( verf, kleurpotloden, vetkrijt, O.I.inkt) zien hoe ‘zandachtig’ zand kan zijn, hoe glasachtig een cocktailglas is wat je misschien vasthoudt, enz., enz.
Maak hiervoor materiaalexperimenten in kleur. Gebruik je tekenmateriaal afzonderlijk of gecombineerd met elkaar (gemengde technieken) en probeer je kleur en textuur zodanig toe te passen dat de zichtbare en voelbare aard van de verschillende voorwerpen en materialen in je werkstuk duidelijk herkenbaar zijn.
Voorbeeld van verschillende texturen
In het werkstuk moet natuurlijk ook ruimte en diepte te zien zijn. Daarvoor wordt de ‘perspectief van de brugklas’ nog eens behandeld: dichtbij: groot, scherp, helder gekleurd, veraf: klein, vaag, waziger van kleur, overlapping, afsnijding en repoussoir. Uiteraard dienen licht en schaduw om plasticiteit te realiseren ook aandacht te krijgen. Ook de compositie is belangrijk: hoe orden je datgene wat je wilt laten zien op je blad zodat het een spannende tekening wordt!
Voorbeeld compositieschetsjes
In het eindwerkstuk dienen de ontdekkingen en verworvenheden van de diverse hierboven beschreven voorstudies en experimenten herkenbaar toegepast te zijn. De beoordeling ( per onderdeel, maar ook het totaal van het gehele proces), vindt samen met de leerling plaats in een kort gesprekje aan het bureau waarbij alles wat voor deze opdracht gemaakt is getoond, besproken, beoordeeld en geëvalueerd wordt.
Op een onbewoond eiland, eindwerkstuk
Binnenkort veel meer werk van Peggy uit de onder- en bovenbouw!
