Postzegelvervalsing anno 1992

Soms leent een opdracht zich ervoor om eens te kijken hoe ver je grenzen kunt oprekken. In 1992 konden de VWO-examenkandidaten tekenen voor hun centraal examen kiezen voor het ontwerpen van een postzegel met het milieu als thema. Omdat de meeste ontwerpen zeer geslaagd waren heb ik hen de suggestie gedaan de ontwerpen tot echt postzegelformaat te verkleinen, ze in te kleuren en ze te plakken op een kaart of brief, gericht aan henzelf. Kijken wat er zou gebeuren!

Dagblad De Stem en het Brabants Nieuwsblad wijdden er zelfs artikelen aan. De Stem schreef het volgende:

Etten‑Leur ‑ `Ontwerp een serie van drie postzegels voor de Nederlandse posterijen met als thema milieubewustzijn’. Zo luidde de landelijke examenopdracht voor VWO‑leerlingen.Op de Katholieke Scholengemeenschap Etten‑Leur (KSE) lukte dat voortreffelijk. Want de door de leerlingen ontworpen postzegels waren voor `tante Pos’ niet van de echte te onderscheiden. De leerlingen schreven brieven en ansichtkaarten naar zichzelf, plakten er een zelf ontworpen postzegel op en kregen de post niet veel later keurig in de brievenbus. Slechts één keer zat er een kaartje voor strafport bij. `Geen geldige postzegel’, stond er op het kaartje. Koen van der Vorst uit Etten‑Leur moest betalen. Maar twee andere brieven kwamen wel zonder problemen aan op zijn huisadres. „We hebben er vrij snel een punt achter gezet en de directeur van het postdistrict Breda, W. Huiskamp, keurig ingeseind,” zegt Sjaak Jansen.

Sjaak Jansen is tekendocent aan de KSE en vindt de term `valsemunterij’ wel erg ver gaan. „Maar ik heb begrepen dat het dat wel is. Als je postzegels ontwerpt en je zet er Nederland of een portret van de koningin op, ben je verkeerd bezig. Je kunt gestraft worden. ” Zover wil een woordvoerder van het PTT‑hoofdkantoor in Den Haag niet gaan. „Nou, het zou onder fraude kunnen vallen. Dat moet dan wel goed uigezocht worden. Maar aan deze zaak tillen we niet zo zwaar. We hadden dit namelijk verwacht. Dat diverse leerlingen zo slim zijn die postzegels uit te proberen. Normaal zijn we wel uitermate kien op dit soort zaken. Want het mag inderdaad niet.”

Afwijkend

Ze zijn nauwelijks van echte postzegels te onderscheiden. De KSE‑ontwerpen zijn keurig verkleind, al is er een ontwerp bij dat er wel uitspringt. Een ontwerp van Jan‑Willem Kinkel uit Etten‑Leur. Hij heeft de tekst in een driehoek verpakt. „Afwijkend, inderdaad. Maar voor de post toch geen reden om de postzegel te weigeren,” zegt Sjaak Jansen. „Kijk, er wordt gecontroleerd. Anders was die ene postzegel er niet uitgehaald. Maar hoe dat gaat en hoe vaak; geen idee. ” Dat controleren gebeurt intensief, zegt de PTT‑woordvoerder. „Alle stukken gaan door een apparaat. Daar kan ik niet al te veel over zeggen. Wel dat er een scanner aan te pas komt. Valse postzegels die dat apparaat passeren, moeten goed nagemaakt zijn. Overigens moeten de bestellers ook opletten. Maar ja, als, je weet hoeveel stukken er doorheen gaan, is het niet zo verwonderlijk dat er wel eens iets misgaat.” De leerlingen van de KSE zijn inmiddels op last van rector M.J. van den Dungen gestopt met het gebruiken van de zelf ontworpen zegels die tentoon gesteld worden in de grote aula. „Het is toch leuk,” zegt Sjaak Jansen. „En er zitten fraaie ontwerpen bij. De leerlingen weten pas over een paar weken of ze een voldoende hebben. Dan vindt de beoordeling plaats. In ieder geval is wel al het bewijs geleverd dat ze op echte postzegels lijken.”

Hieronder wat foto’s bij de artikelen. Met de werkstukken en de cijfers ervoor is het prima in orde gekomen, ook al vanwege het feit dat ze door de PTT aantoonbaar niet van echt onderscheiden werden!