De VWO examengroep 1994: voorbeeld van een CPE

In de negentiger jaren van de vorige eeuw kwam ik bij de diverse evenementen en projecten waar de KSE bij betrokken was regelmatig verslaggeefster Wil Luijten van het huis-aan-huisblad De Gazet tegen. In 1994 heeft zij een verslag en recensie van de expo met VWO-examenwerk geschreven voor de Gazet. Hieronder wat zij vond van de prestaties van de klas van 1994. Foto’s van het werk staan bij de recensies! Ook erg aardig om te zien: wat is er van deze leerlingen bijna 20 jaar later, geworden?

De VWO’ers  krijgen voor het Centraal Praktisch Examen gedurende  vier maanden de tijd een collectie met een eindwerkstuk  te maken gebaseerd op een landelijk opgegeven thema naar keuze.Al dit werk moet onder toezicht van de docent op school gemaakt worden. In totaal hebben ze daarvoor 28 lesuren. Het hele proces van denken, schetsen, studies, oplossingen zoeken, moet  in beeld gebracht worden.

Alles moet bovendien ondersteund worden door een schriftelijke uitleg van uitgangspunten en visie ( de procesbeschrijvingen). Dat alles heeft er op de KSE toe geleid dat er een alleszins interessante collectie is ontstaan.De zes thema’s waaruit de jongelui konden kiezen, maken dat de verzameling gevarieerd is. Die thema’s zijn echter niet de enige redenen voor die variatie.Vooral door de aanpak en uitwerking is er geen eenheidsworst ontstaan in de zin van `iedereen heeft dezelfde foefjes toegepast’.

Sjaak Jansen,docent van deze groep, beaamt de grote afwisseling in zowel de in beeld gebrachte processen als in de eindresultaten. De originaliteit noemt hij verrassend en over het niveau is hij zeker niet ontevreden. Veel meer wil hij in deze fase, waarin de jongelui nog niet weten welk punt ze krijgen voor hun beeldend werk, niet kwijt. “Het was met deze groep heel leuk werken. Er zit een aantal karakteristieke leerlingen tussen met uitgesproken ideeën.

Je moet ze enerzijds in het gareel houden opdat ze niet ontsporen en van de andere kant hen ertoe aanzetten dat ze er uit krijgen wat ze zich hebben voorgenomen. En je ziet het. Ze hebben bepaald niet allemaal het zelfde kunstje toegepast.” Jansen heeft inmiddels de werken bekeken en gehonoreerd met een cijfer. Datzelfde deed ook een niet aan de school verbonden tekendocent (de gecomitteerde, oftewel tweede corrector). Jansen lachend: “Hij geeft zijn visie, ik de mijne. Als er verschil is moeten we in discussie, maar meestal liggen we niet zo ver van elkaar af.”

Een recensie van een aantal collecties door de verslaggeefster: Tot de opvallendste werken behoort de `installatie’ van Bas Jongmans uit Hoeven. Hij heeft n.a.v. een gegeven fotoserie met daarop twee discussiërende volwassenen,twee grote panelen gemaakt vol met kleine `schilderijtjes’, tekeningen en symbolen. Beide beeldverhalen beginnen met een baby en eindigen met een hakenkruis.

De panelen hangen tegenovergesteld aan elkaar schuin in een frame van steigerpijpen en een web van elastieken banden. De mens op het hellende vlak? Het framewerk stelt het universum voor en de waarden en normen voor iedere mens. Dat de mens ontspoort, eigenlijk maar niet wil leren, brengt de VWO-er tot uitdrukking door  een rode spot op het werk te zetten en zijn installatie onder te dompelen in de filmmuziek van `Schindler`s List’.

Doordacht was ook het werk van Glenda Mangnus met als thema ‘Vreemde gasten’. Haar eindwerk is een verzameling portretten: foto’s in thinnerdruk,  schetsen en combinaties daarvan van makers van progressieve pop en punk samengebracht in een grote lijst. De foto’s  zijn allesbehalve vertrouwde familieportretjes of glamour platen, en de spiegel in het midden maakt dat de toeschouwer zichzelf in dat gezelschap tegenkomt en zich gedwongen ziet om `mee te doen’,  zich met dat alternatieve ruige volk te moeten laten inkaderen.

De gang die Blanca van de Brand heeft afgelegd naar het eindresultaat heeft een behoorlijke aula-ruimte nodig. Het uitgangspunt is een serie modelposes, ze wordt zelf model en telkens op dezelfde manier belicht zie je de maakster gefotografeerd in steeds andere outfits, daarmee aantonend hoezeer kleding het imago van de mens verandert. Het eindresultaat was een boekwerk waarin model Blanca steeds  kan worden herschapen door telkens  een ander boven-, midden- en onderstuk. De combinaties van kleding en kleuren zijn aldus eindeloos. Opvallend is het raffinement in de kledingontwerpen en in de totale vormgeving is het kleurgebruik perfect en consequent toegepast.

Ton van Beek laat zich inspireren door groteske koppen zoals Jeroen Bosch die kon schilderen. Hij laat een metamorfose in drie stappen zien waarbij de koppen vanuit abstracte vormen langzaam tevoorschijn komen in een spel van kleurovergangen waardoor voor- en achtergrond zich wijzigen. Net als Glenda koos hij voor het thema ‘Vreemde gasten’.

Knap werk, vinden wij, heeft ook Kamieke van de Riet geleverd door alleen te werken met lijnen en kleuren. De opbouw van de kleuren is schitterend en door `de overloop’ van de ene naar de andere kleur krijgt het strakke ruitpatroon letterlijk diepte en figuurlijk diepgang.

Eigenlijk verdienen ze allemaal een beschrijving van hun werkstuk. En natuurlijk is niet ieder werk even goed. Maar samen heeft deze ‘VWO-jaargang’ voor een bijzondere verzameling KSE-kunst gezorgd. Interessant ook omdat je door het goed te volgen proces kunt lezen wat de jongelui heeft beziggehouden: Dat de een maatschappij-kritisch is, de andere een dromer, de volgende geweld schuwt en dat er noeste werkers tussen zitten die maar één idee hadden: hun eindexamenwerk zo goed mogelijk afleveren.  Ook  laten de collectie zien hoe zeer `men’ ongelijk heeft als ‘men’ tekenen ziet als een pretvak. Want alleen met creativiteit en originaliteit ben je er niet. Voor de uitwerking ervan komt veel meer kijken.

Waarvan akte Wil! Uiteraard was het werk (zoals elk jaar) tijdens de diploma uitreiking te bewonderen in de hal en de foyers van de school.